Apandisit Men Ay? Menyatak Apandisit, Sebab-sebabna, ken Penobatanna

Apandisit yene? Apandisit n tanda ken, n sababna ken, ken kasano ti agas?

Ti apendiks (appendiks) ket maysa a bassit, kas ramut a kasla tudok a paset ti usus a masarakan idiay bassit a parte ti kanawan a baba ti abdomen, iti panangrugian ti dakkel a usus. Ti kadakkelna ket agduduma kada tao; kadawyan ket manipud kadagiti bassit a sentimetro agingga iti sangapulo a sentimetro ti kabaelna. Saan a nalawag ti eksaktong papel ti apendiks ngem adda dagiti pagbanagan a mabalin a konektado iti sistema ti imyunidad ken intestinal a mikrobiyota.

Apandisit yene?

Ti apandisit ket pannakailaplapusanan ti apendiks. Kadawyan a mapasamak gapu iti pannakatakaw ti lumen (uneg a ruangan) ti apendiks a mangidadael iti panagparaman dagiti bakteria ken pannakailaplapusanan. No agtultuloy, agtultuloy ti panagngato ti presion, pannakadadael ti agdama ti dara, pannakadadael ti tissue, gangrena ken kadawyan saan ngem mabalin a perforasion (pannakapukaw). Ti perforasion ket mabalin a mangited ti impeksion iti uneg ti abdomen ken sistemiko a komplikasion; gapuna a napateg ti umuna a panangamiris ken panagagas.

Ania dagiti tanda na? (klasiko ken agduduma a makita)

• Idi umuna, bassit ken saan a napigsa a sakit iti aglawlaw ti puspusok; iti sumagmamano a oras, agpapan iti kanawan a baba ti abdomen (McBurney point) ken agngato ti kasla sakit.

• Panagkuna ti sakit no matiknik, aglalo no ag-ukis wenno agtaray.

• Panagbuteng, panagpukaw ken awan ti kayat mangan.

• Manipud bassit agingga medium a lammin; no napigsa ti kaso, mabalin a agngato ti lammin.

• Panagkabaw, panagdiarrhea wenno panagbuteng a saan a makapagpukaw ti angin.

• Napigsa a panagtakder ti puso, panagkapoy. Kadagiti agawid, lallaki ken ubbing, mabalin a saan a kas kadawyan dagiti sintomas; kadagiti agawid, mabalin a masang-at ti lugar ti apendiks ken ti sakit ket mabalin a marikna idiay asideg wenno baba ti abdomen.

Ania dagiti klase ti apandisit?

• Akut apandisit: Agpaspas a pannakailaplapusanan iti bassit a tiempo; isu ti kadawyan a makita ken kasapulan ti agar-aramid a panagagas.

• Kroniko/agsubli a apandisit: Saan a kas kadawyan, agpaspas a bassit, agsubli a sakit ti abdomen. Kadagiti sabali a kaso, partial a pannakatakaw wenno agsubli a pannakailaplapusanan ti gapu.

• Ablatibo a proseso: No adda apse wenno perforasion, agduduma ti klinikal a panaglabas; no adda apse, kasapulan ti drainage ken planado a operasyon.

Ania dagiti sabab ti apandisit?

Ti apandisit kadawyan a mapasamak gapu iti pannakatakaw ti lumen ti apendiks. Dagiti mabalin a mangitakaw:

• Fekalit (bato ti dumi),

• Hypertropia ti lymphoid a tissue (aglalo kadagiti ubbing),

• Sabali a banag wenno saan a kadawyan a tumor,

• Parasito wenno intestinal a ul-ulep,

• Impeksion ti usus ken sabali a mikroorganismo. Dagiti sabali a inflammatory bowel disease mabalin a mangapektar iti aglawlaw ti apendiks. Ti eksaktong gapu ket agduduma kada pasyente.

Kasanot a maamiris?

Ti panangamiris ti apandisit ket nakabase iti kasaysayan ken pisikal a panagsukisok; asideg daytoy, mabalin a magun-od dagitoy a test:

• Blood test: Leukositosis ken inflammatory markers (kasla CRP) a mabalin a mangipakita ti impeksion.

• Urine test: Para maikkat dagiti kas kadawyan a sintomas kasla urinary tract infection.

• Pannakakita: Para kadagiti ubbing ken agawid, ultrasound ti kadawyan a usaren; para kadagiti adult ken saan a klaro a kaso, CT scan ti makatulong iti diagnosis. Ti imaging ket mabalin a mangipakita ti pannakakabaknang ti apendiks, aglawlaw a danum wenno apse. Ti diagnosis ket mabalin a maipatungpal babaen ti klinikal a panagsukisok; no kasapulan, surgical a panagsukisok ti aramiden.

Ania dagiti mabalin a panagagas?

• Operasion: Appendectomy (pannakatanggal ti apendiks) ti kadawyan ken epektibo a panagagas. Mabalin a laparoskopiko (nakatakder) wenno open surgery; ti surgical approach ket nakabase iti kasasaad ti pasyente, presensia ti apse wenno perforasion ken panangipateg ti surgeon.

• Antibiotiko: Para kadagiti umuna ken simple (awan komplikasion) a kaso ti apandisit, mabalin a maysa a pagpilian ti antibiotiko laeng, ngem saan a standard para amin a pasyente; mabalin a pagpilian para kadagiti napili ken nasukisok a pasyente. No adda apse, umuna ti antibiotiko ken no kasapulan, drainage babaen ti imaging, ken kasapulan ti planado a operasyon.

• Percutaneous drainage: No dakkel ti apse, mabalin a drainage babaen ti imaging; kalpasan ti panagsukisok, mabalin a planuon ti appendectomy. Dagiti kasapulan ti agar-aramid a operasyon: perforasion, aglawlaw a peritonitis, hemodynamic instability.

Ania dagiti mabalin a komplikasion?

No madelay ti panagagas, dagiti mabalin a komplikasion ket kas kadagiti: apse, pannakaperforar ti apendiks, aglawlaw a impeksion ti abdomen (peritonitis), sepsis, intestinal obstruction gapu iti adhesions. Dagitoy ket kasapulan ti hospital a panangipataripato ken agar-aramid a operasyon.

Kasanot a sumang-at ti sakit ti apandisit, ken kaano a mapan agpacheck-up?

Ti sakit kadawyan a agngato iti tiempo ken agbalin a lokalizado; no adda lammin, panagpukaw wenno agngato ti sakit no agtaray, kasapulan ti agar-aramid a panagsukisok. Aglalo no napigsa ti sakit ti abdomen, agngato ti lammin, panagpukaw, ken panagkabkabaw ti abdomen, umay kadagiti health facility kadagita a kasasaad.

Ania dagiti mabalin nga aramiden iti balay?

Balay a test Awan ti napagtalkan a balay a test para iti apandisit. Dagiti bassit a sakit ti abdomen mabalin a gapu iti sabali a rason; ngem no napigsa wenno agngato ti sakit, lammin, panagpukaw ken awan ti kayat mangan, kasapulan ti agar-aramid a medical a panagsukisok. Saan a mangusar ti analjezik wenno laksatif nga awan ti pannakikonsulta iti doktor; dagiti sabali a aramid mabalin a mangpabigat ti diagnosis.

Ania ti aramiden para iti panagpabawi ken kalpasan?

Ti panagpabawi kalpasan ti operasyon ket nakadepende iti metodo a nagusaran ken komplikasion. Para kadagiti laparoskopiko a operasyon, kadawyan a bassit ti panagyan ken agsubli kadagiti aramid a trabaho; no adda perforasion wenno aglawlaw a impeksion, mabalin a aglawlaw ti panagpabawi. Napateg ti panangsuporta kadagiti inbilin ti doktor, panangtaripato ti pilas ken panangsuporta kadagiti limitasion ti aramid.

Dagiti Kanayon a Damag (FAQ)

Idiay ania a parte ti apandisit?

Kadawyan a masarakan idiay kanawan a baba ti abdomen (McBurney point). Ngem ti umuna a sakit kadawyan a marikna idiay aglawlaw ti puspusok ken kalpasanna agpapan idiay kanawan a baba.

Ania dagiti tanda ti apandisit?

Dagiti kadawyan a tanda; sakit a sumang-at idiay kanawan a baba ti abdomen, awan ti kayat mangan, panagbuteng, panagpukaw ken bassit a lammin. Dagiti sintomas ket agduduma kada tao.

Kasanot a maamiris ti apandisit iti panagawid?

Ti sintomas kadagiti agawid ket mabalin a saan a kas kadawyan; ti sakit mabalin a marikna idiay nangato ken ti panagpukaw/awan ti kayat mangan mabalin a kas kadawyan ti panagawid. Gapuna, no adda panagduadua, kasapulan ti agar-aramid a panagsukisok a saan a madelay.

Ania ti mapasamak no mapukaw ti apandisit?

Ti perforasion (pannakapukaw) ket mabalin a mangited ti bakteria iti uneg ti abdomen, apse wenno aglawlaw a peritonitis; daytoy ket kasapulan ti agar-aramid a operasyon ken napigsa a medical a panangtaripato.

Agtultuloy a kasapulan ti operasyon para iti apandisit?

Kadawyan a kasapulan ti appendectomy. Ngem kadagiti napili, awan komplikasion a kaso, mabalin a pilien ti antibiotiko; ti plano ti panagagas ket nakabase iti kasasaad ti pasyente ken panangipateg ti doktor.

Adda balay a test para iti apandisit?

Awan. Awan ti napagtalkan a balay a test para iti apandisit. No napigsa wenno agtultuloy ti sakit ti abdomen, kasapulan ti professional a panagsukisok.

Kalpasan ti appendectomy, kasano a kaatiddog ti panagpabawi?

Ti panagpabawi ket nakadepende iti klase ti operasyon ken komplikasion. Para kadagiti laparoskopiko a operasyon, kadawyan a mabalin a agsubli kadagiti bassit a aramid iti sumagmamano a aldaw, ngem ti kumpleto a panagpabawi ket mabalin a mangabak ti lawas. Suportaan dagiti inbilin ti surgeon.

Ania dagiti tanda ti apandisit kadagiti ubbing?

Kadagiti ubbing, dagiti sintomas ket mabalin a saan a klaro; napigsa a panagkabkabaw,

ishtahawan, suka, hoto ken mahay manen karın agırısı mahay agay uyarılardır. Ubbingay addang a panangipatarus ket napateg.

Paggapu

• World Health Organization (WHO)

• Centers for Disease Control and Prevention (CDC)

• American College of Surgeons (ACS)

• Society of American Gastrointestinal and Endoscopic Surgeons (SAGES)

• European Society for Trauma and Emergency Surgery (ESTES)

• Review a artikulo ken dagiti gundaway: New England Journal of Medicine, The Lancet, World Journal of Surgery

(Nota: Daytoy a teksto ket para laeng iti umum a pannakaammo; para iti bukod a diagnosis ken agas, masapul a dumawat kadagiti propesional a salun-at.)